Świerk pospolity — występowanie

Picea abies, czyli świerk pospolity, to jedyny gatunek świerka naturalnie występujący na terenie Polski. Poza tym, że jest to gatunek rodzimy, jest także jedynym w Polsce lasotwórczym gatunkiem świerka. Obszar jego występowania na terenie Polski obejmuje przede wszystkim północno-wschodnią część kraju oraz obszary górskie i pogórze na południowych krańcach kraju. Jest gatunkiem szeroko rozpowszechnionym na obszarze całej Europy północnej, występującym w bardzo zmiennych warunkach geograficznych — od Norwegii, aż po góry Ural w Rosji oraz na stanowiskach górskich łańcuchów Alp, Sudetów, Karpat i na terenie Bałkanów. W warunkach naturalnych tworzy wyższe piętro górskie (regiel górny). Z uwagi na rodzimy charakter występowania świerka pospolitego jest on ważnym gatunkiem uprawianym na plantacjach.

Świerk pospolity — wygląd

Jest drzewem szybko rosnącym, które może osiągać wysokość nawet do 50 metrów. Niemniej jednak osobniki świerka pospolitego hodowanego na plantacjach szkółkarskich, odznaczające się największymi walorami estetycznymi i najbardziej cenionymi mają docelową wysokość wahającą się od 15 do 20 metrów. Pień, który może osiągać do 2 metrów średnicy pokryty jest korą o kolorze szarobrązowym lub czerwonobrązowym. Młode osobniki okrywają się korą gładką, natomiast w przypadku starszych kora łuskowacieje. Świerk pospolity odznacza się koroną smukłą, o stożkowatym pokroju. Jest rośliną zimnozieloną, której igły mają przekrój kwadratowy i są równomiernie rozłożone na gałęziach. Kwiatostany mają kolor żółty i czerwonofioletowy. Dojrzałe, zwisające szyszki charakteryzują się dużymi rozmiarami (nawet do 15 centymetrów długości). Charakterystyczną cechą świerka pospolitego jest relatywnie płytki, talerzowy system korzeniowy.

Świerk pospolity — uprawa

Pomimo swojego rozpowszechnienia, świerk pospolity jest gatunkiem wymagającym i nie może być uprawiany w każdych warunkach. Najistotniejszymi z warunków siedliskowych świerka pospolitego są wilgotność oraz czystość powietrza. W związku z tym stanowiska miejskie, ogrodowe i ozdobne nasadzane są z reguły odmianami ogrodowymi, które mają większą odporność na warunki klimatyczne i mniejsze wymagania siedliskowe niż typowy świerk pospolity. W uprawie drzewa tego gatunku preferują stanowiska słoneczne, niemniej jednak wykazują się dobrą tolerancją na nasadzenie na stanowiskach cienistych i półcienistych. Świerk pospolity preferuje gleby wilgotne, zakwaszone. Drzewa tego gatunku wykazują się tendencją do zakwaszania podłoża na swoim stanowisku.

Świerk pospolity — zastosowanie

Odmiany ogrodowe świerka pospolitego spełniają funkcję ozdobną. Z racji większej odporności i tolerancyjności, dobrze znoszą nasadzanie w warunkach miejskich. Mogą występować w grupach lub pojedynczo; niektóre z odmian nadają się na przycinane żywopłoty. Gatunek uprawiany jest jako drzewko bożonarodzeniowe. Świerk pospolity ma także znaczenie gospodarcze, a profesjonalna plantacja może być ukierunkowana przemysłowo. Jego drzewostan jest istotnym źródłem jasnego, miękkiego i lekkiego drewna, które ma różnorodne zastosowanie budowlane. Ponadto, dwa ważne zastosowania świerka to: pozyskiwanie celulozy na potrzeby przemysłu papierniczego oraz pozyskiwanie tak zwanego drewna rezonansowego, wysoko cenionego w lutnictwie a wykorzystywanego do wytwarzania pudeł rezonansowych. W zależności od odmiany świerka pospolitego jego ceny pozostają zróżnicowane i najwyższe wartości osiągają w przypadku drewna lutniczego.